Dolina Pałaców i Ogrodów – 12 najpiękniejszych obiektów

Dolina Pałaców i Ogrodów to projekt zrzeszający najciekawsze i najbardziej wartościowe założenia pałacowo-parkowe znajdujące się na terenie Kotliny Jeleniogórskiej i jej najbliższych okolic. Na przestrzeni około 100 km² pomiędzy Rudawami Janowickimi i Karkonoszami znajduje się ponad 25 reprezentacyjnych obiektów architektury świeckiej i uważa się ten obszar za najbardziej nasycony pałacami w Europie środkowo-wschodniej.

Polska Dolina Loary

Można spotkać się czasem z określeniem, że Kotlina Jeleniogórska to „Polska Dolina Loary”, w nawiązaniu do podobnej klasy atrakcji we Francji (bo my, rzecz jasna, nie możemy mieć nic swojego, tylko zawsze musimy mieć „polską Wenecję”, „polskie Morawy”, „śląskie Carcassonne” itd.). Termin ten oczywiście działa na wyobraźnię i jest magnesem przyciągającym turystów, więc niech tak już zostanie.

Niegdyś miały tu swoje rezydencje znamienite rody europejskie: Habsburgowie, Hohenzollernowie czy Schaffgotschowie. Po wojnie, kiedy Dolny Śląsk znalazł się w granicach Polski pałace w większości niszczały i były szabrowane. Właściwie dopiero w ostatnich 20-30 latach, po długim okresie zapomnienia budynki i założenia parkowe odzyskują dawną świetność, a Dolina Pałaców i Ogrodów stała się znaczną atrakcją w regionie. 11 obiektów posiada obecnie status Pomników Historii Prezydenta RP co pozwala im ubiegać się o wpis na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Najpiękniejsze pałace Kotliny Jeleniogórskiej

Dziś rezydencje otoczone zielenią okolicznych lasów i wzgórz wyglądają bajecznie i oprócz wartości historycznej coraz częściej stają się interesującym tematem fotograficznym. Większość z nich można odwiedzić w ramach jednodniowej wycieczki samochodowej lub rowerowej. W niniejszym artykule chciałbym pokazać najciekawsze, najładniejsze i najbardziej interesujące fotograficznie obiekty znajdujące się w Dolinie Pałaców i Ogrodów. Nie znajdziecie tu inwentaryzacji wszystkich obiektów, bo wybrałem tylko te, które uznałem za najładniejsze i posiadające największy potencjał fotograficzny. Zapewniam jednak, że jeśli odwiedzicie z aparatem choćby tylko te niżej wymienione, nie pozostaniecie z uczuciem niedosytu.

1. Pałac w Wojanowie

Rezydencja należąca niegdyś do rodu Zedlitzów, a później do córki króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III to jeden z najlepiej zachowanych i najbardziej efektownych pałaców w Kotlinie. Obiekt został w I poł. XIX w. przebudowany w neogotyckim stylu, a najbardziej charakterystyczne w jego konstrukcji są cztery masywne alkierzowe wieże narożne. Budynek pałacu otaczają okazałe zabudowania gospodarcze i oficyna mieszkalna. Całość otoczona jest pięknym parkiem. Wojanów jest jednym z najładniejszych i najbardziej wdzięcznych fotograficznie obiektów na całej liście. Fantastycznie położony nad brzegiem Bobru, z ładnym dziedzińcem z okrągłą fontanną, parkiem pełnym starych drzew i oczkiem wodnym pozwala na sporą ilość dobrych kadrów właściwie od każdej strony.

2. Pałac w Łomnicy

Kompleks pałacowy w Łomnicy jest może nieco mniej efektowny od sąsiedniego Wojanowa, ale tutejszy pałac od zawsze podobał mi się, ze względu na swą przysadzistą bryłę z wielkimi ryzalitami nakrytymi spłaszczonymi hełmami. W skład zespołu wchodzi również ładnie odrestaurowany Dom Wdowy i park, a tuż obok znajdują się odnowione zabudowania folwarczne. Dzięki usytuowaniu pałacu nad brzegiem Bobru, o poranku często snują się mgły, które są ozdobą zdjęć z tego miejsca. Świetnie wychodzą również zdjęcia z powietrza, bo za pałacem rozpościera się szeroki krajobraz pełen zieleni, wody i nieco oddalonych szczytów górskich.

3. Pałac (zamek) w Karpnikach

Obiekt w Karpnikach należy do najpiękniej położonych pałaców w Kotlinie. Neogotycki zamek jest dawną letnią rezydencją Wilhelma Pruskiego młodszego brata króla Fryderyka Wilhelma III. Ostatnia przebudowa w połowie XIX w. nadała budynkowi romantyczno-obronnego charakteru. Zalany wodami fosy zamek otacza urokliwy park krajobrazowy. Dzięki znacznej ilości wody często można sfotografować go w tajemniczej scenerii porannych mgieł, a mnogość ujęć gwarantują liczne ścieżki, którymi można obejść pałac od wszystkich stron. Bez dwóch zdań karpnickie założenie pałacowo-parkowe jest jednym z najlepszych do fotografowania, zarówno o poranku jak i w innych częściach dnia.

Zobacz również:

4. Pałac Królewski w Mysłakowicach

Neogotycki pałac w Mysłakowicach to słynna rezydencja cesarska dwóch królów pruskich: Fryderyka Wilhelma III i Fryderyka Wilhelma IV. Ostatnia przebudowa, która nadała pałacowi obecny wygląd została zainicjowana przez króla Fryderyka Wilhelma IV, a dokonał jej uczeń Schienkla August Stüler. Ogród zaplanował pruski architekt krajobrazu Peter Joseph Lenné. Pałac zwieńczony ośmioboczną wieżą jest dziś budynkiem szkoły w Mysłakowicach. Z tego względu jego fotografowanie ogranicza się do zdjęć zrobionych przez płot oraz kadrów z powietrza. Szczególnie te ostatnie dają sporo możliwości sfotografowania pałacu na tle zieleni i panoramy Karkonoszy.

5. Pałac w Wojanowie-Bobrowie

Neorenesansowy zamek w Bobrowie mógłby być uznawany za jeden z najpiękniejszych obiektów w Kotlinie. Mógłby, gdyby nie jego skandalicznie zły stan. Budynek od lat znajduje się w prywatnych rękach i obstawiony drewnianym rusztowaniem niszczeje (odkąd pamiętam, czyli przynajmniej od 20 lat). Mimo zniszczeń bryła pałacu, bogata w wykusze, wieżyczki i szczyty, robi duże wrażenie. Budynek jest otoczony masywnym murem o charakterze obronnym i zabudowaniami kompleksu folwarcznego. Niestety sfotografować go można jedynie przez zamkniętą na głucho bramę wjazdową lub z drona. Zdjęcia z powietrza ukazują ładne otoczenie pałacu, który stoi właściwie u stóp uroczych Gór Sokolich – mikropasma górskiego należącego do Rudaw Janowickich.

6. Pałac Paulinum w Jeleniej Górze

Położony na wzgórzu Paulinum eklektyczny pałac to jeden z najbardziej malowniczo usytuowanych obiektów Doliny Pałaców i Ogrodów. Znajduje się on na skarpie zalesionego wzgórza leżącego na południowy-wschód od centrum Jeleniej Góry. Ostatnia przebudowa pałacu została wykonana przez niemieckiego architekta Karla Grossera na początku XX w. Pałac niezbyt dobrze nadaje się do fotografowania z ziemi, bo otacza go gęsty las uniemożliwiający odejście. Dopiero widok z góry pozwala w pełni ocenić jego kapitalne położenie – w pełnej okazałości sfotografujemy pałac tylko z powietrza. Na tle zabudowań miasta i licznych połaci zieleni wygląda on bardzo efektownie.

7. Pałac na Wodzie w Staniszowie Dolnym

W Staniszowie znajdują się dwa zabytkowe zespoły pałacowe. Pałac na Wodzie jest w mojej opinii tym ciekawszym. Obiekt, choć architektonicznie dość surowy (bryła urozmaicona jedynie kolumnowym portykiem i szczytem umieszczonym we frontowej połaci dachu), jest malowniczo położony na krawędzi dwóch stawów. Wędrując ich brzegiem o poranku mamy szansę na zrobienie nastrojowych fotografii.

Zobacz również:

8. Pałac w Bukowcu

Choć dość prosta bryła pałacu w Bukowcu nie jest fotograficznie szczególnie ciekawa, to jednak cały zespół, na który składają się liczne obiekty porozrzucane po okolicy, jest bardzo interesujący. Zachowane budynki i założenie parkowe są ściśle powiązane z działalnością hrabiego i hrabiny von Reden, którzy mieli bliskie kontakty z pruskim dworem królewskim. Do dziś w Bukowcu poza samym pałacem zobaczyć można Belweder w kształcie świątyni greckiej, ruiny Opactwa, Dom Ogrodnika czy Amfiteatr. Wycieczka fotograficzna po Bukowcu jest atrakcyjna i ciekawa. Polecam!

9. Dwór Czarne w Jeleniej Górze

Pośród niewielkich jednorodzinnych domków stanowiących w przeważającej części zabudowę osiedla Czarne w Jeleniej Górze wznosi się olbrzymia, wysoka na ponad dwadzieścia pięć metrów, otoczona fosą, bryła renesansowego dworu. W początku XVI wieku zadomawiają się tutaj Schaffgotschowie, których przedstawiciel Kaspar II rozpoczyna budowę obecnego dworu w stylu wczesnego renesansu. W czasach najnowszych zdewastowany i opuszczony budynek został częściowo odrestaurowany. Teren wokół obiektu jest jednak nadal zaniedbany, przez co cierpią również walory wizualne zdjęć, które można tutaj zrobić. Dwór najlepiej wygląda z daleka i pozostaje liczyć, że z czasem odzyska swoje walory.

10. Zamek Chojnik w Jeleniej Górze Sobieszowie

Chojnik, jako jedna z największych atrakcji całych Sudetów znany jest każdemu turyście. Zamek obronny stojący na wysokim granitowym wzgórzu, wzniesiono jako przygraniczną twierdzę prawdopodobnie w drugiej połowie XIII wieku przez księcia Bolka I lub w pierwszej połowie XIV wieku przez Bolka II świdnicko-jaworskiego. Przez długi czas zamek związany był z rodem Gotsche Schoff (późniejsi Schaffgotschowie), który miał tu jedną ze swoich siedzib. Po pożarze w 1675 roku zamku nie odbudowano i popadł w ruinę. Dobrze zachowane i bardzo okazałe ruiny są dziś wielką atrakcją i jednym z najczęściej fotografowanych obiektów w Karkonoszach.

11. Zamek Bolczów w Janowicach Wielkich

Bolczów to ciekawy i oryginalnie wzniesiony zamek górski w Rudawach Janowickich, przy którego budowie wykorzystano naturalne ukształtowanie terenu i liczne skały granitowe, zastępujące w wielu miejscach mury zamkowe. Powstanie zamku w roku 1375 przypisuje się dworzaninowi księcia Bolka II o imieniu Bolcze. W połowie XVII w. zamek został podpalony przez Szwedów i od tego czasu pozostaje w ruinie. Choć fotograficznie nie ma tu może wielkiego pola do popisu, bo zamek znajduje się w lesie, to w zależności od pory roku i pogody, kilka sensownych kadrów się znajdzie.

12. Wieża Książęca w Siedlęcinie

Kamienna Wieża Rycerska w niewielkiej wsi Siedlęcin tuż obok Jeleniej Góry to wspaniały zabytek gotyckiej architektury. Budynek pochodzi z XIV w. posiada 4 kondygnacje i gotycki portal wejściowy, a wokół zachowała się wypełniona wodą fosa. Obok wieży znajduje się oficyna mieszkalna i dawne zabudowania folwarczne – niestety częściowo w ruinie. Ale największą sławę wieża zawdzięcza temu co znajduje się wewnątrz: nieźle zachowanych świeckich polichromii przedstawiających legendy o sir Lancelocie z Jeziora – jednym z legendarnych rycerzy Okrągłego Stołu. Mimo dość monumentalnej bryły obiekt jest fotograficznie całkiem ciekawy. O poranku często zalegają tu mgły, a jedyną przeszkodą w dobrych zdjęciach mogą być częściowo zrujnowane zabudowania w sąsiedztwie wieży.

Zobacz również: