10 najpiękniejszych szlaków w Górach Izerskich

W Górach Izerskich byłem ponad 50 razy w czasie 16 lat. Niby mało, ale zawsze były to wycieczki długie, zwykle 20-40 km, łącznie ponad 800 km! Poznałem większość szlaków, które tymi górami prowadzą.

Cenię Góry Izerskie. A szczególnie tereny, które leżą po czeskiej stronie granicy, bo tak się złożyło, że to ich najlepsza część. Niestety bijąca na głowę to co można zwiedzać u nas, co oczywiście nie znaczy, że w Polsce nie ma co oglądać. Ale według mojej opinii Jizerské hory to najciekawsza część Sudetów Zachodnich zaraz po Karkonoszach, z którymi zresztą łączy je wspólna przeszłość geologiczna i to widać w terenie. Ten sam granit, który buduje znaczne partie Karkonoszy (tzw. pluton karkonoski) składa się również na niemal całe czeskie Góry Izerskie. Znajdziemy więc tam, tak jak w Karkonoszach, granitowe skałki o fantazyjnych kształtach, wodospady, strome zbocza, wybitne punkty widokowe i torfowiska wysokie.

Polska część jest rodzimemu turyście znana nieźle, natomiast czeska wciąż kryje wiele tajemnic i niewiadomych. Wychodząc im naprzeciw postanowiłem zebrać 11 letnie doświadczenie z wycieczek po Górach Izerskich i przygotować własne zestawienie najciekawszych szlaków w całym paśmie od Zimnej Przełęczy po Nysę Łużycką. Choć starałem się spis jak najmocniej urozmaicić, do dziesiątki załapały się głównie szlaki prowadzące w bezleśne partie szczytowe (z kilkoma wyjątkami), co chyba jest zrozumiałe. W związku z tym w zestawieniu nie znalazł się żaden szlak prowadzący Grzbietem Kamienickim, żaden z okolic Liberca i tylko jeden z południowej, mocno zurbanizowanej części.

PS. Zdjęcia pochodzą z okresu od 2005 r. do 2014 r.

Zapraszam do lektury.

10. Kořenov zastávka – Příchovice – Wieża widokowa Štěpánka na szczycie Hvězdy

Wieża widokowa Štěpánka

Kolor szlaku: niebieski, a końcowe 500 m zielony

Długość odcinka: 4,8 km

Dlaczego warto: Najpiękniejsza wieża widokowa w Czechach.

Opis atrakcyjności: Góry Izerskie u południowego sąsiada słyną z dużej liczby wież widokowych. Szczególne ich nagromadzenie znajduje się w południowej części pasma, w rejonie Jablonca nad Nisou, Smržovki i Tanvaldu. Cechą charakterystyczną tego rejonu Gór Izerskich jest także znaczne zagęszczenie urbanistyczne, stąd tereny te niewiele przypominają krajobrazy znane z partii szczytowych. Dobrze jednak się tu wybrać, bo wiele z wież jest wartych poznania i oferuje ciekawe panoramy. Jeśli miałbym wybrać jedną tylko – będzie to Štěpánka na szczycie Hvězdy. Smukła wieżyczka przykryta strzelistym daszkiem robi bardzo pozytywne wrażenie, a źródła podają, że jest to najładniejsza konstrukcja tego typu w całym kraju. Ponadto, co istotne, oferuje ładne panoramy obejmujące szeroki zasięg – od Karkonoszy, po Český ráj, Ještědsko-kozákovský hřbet i Góry Łużyckie.

Choć można podjechać autem do Příchovic i osiągnąć Hvězdę w ciągu kilku minut, najlepiej wybrać się szlakiem, który prowadzi od stacji kolejowej w Kořenovie. Droga jest naprawdę przyjemna (widokowa!) i przekracza pas schronów bojowych linii Masaryka, które leżą tu rozrzucone w sąsiedztwie zwykłych domów, co jest widokiem naprawdę niezwykłym.

Wady: Brak dzikości i kameralności, bo znajdujemy się w centrum cywilizowanego świata. W bliskim sąsiedztwie Hvězdy biegnie szosa z Jeleniej Góry do Liberca i Pragi, więc na spokój i odgłosy natury nie ma co tutaj liczyć.

Hvězda z widoczną wieżą na szczycie i zabudowania Kořenova

Fragment panoramy widocznej z wieży. Tafla wody widoczna w oddali to Vodní nádrž Josefův Důl.

Hvězda wiosną.

Příchovice z kościołem sv. Vita. W tle Ještěd, a z lewej strony Černá Studnice z jedną z największych i najładniejszych wież widokowych w Górach Izerskich (nie znalazła się w niniejszym zestawieniu).

9. Jakuszyce – Orle – Jizerka

Orle

Kolor szlaku: czerwony, zielony, żółty

Długość odcinka: 7 km

Dlaczego warto: Popularny szlak dojściowy do Jizerki z widokami na Ještěd i Bukovec.

Opis atrakcyjności: Szlak z Jakuszyc do Orla zna chyba każdy, bo to niedługa i bardzo przyjemna wędrówka, która w kilku miejscach oferuje widoki na Góry Izerskie i majaczący w tle strzelisty Ještěd – najbardziej charakterystyczny szczyt w okolicy. Szczególnie ładnie jest tu zimą, kiedy świerki przysypie gruba warstwa śniegu, i wiosną podczas roztopów – to wtedy warto się tu wybrać. Ze schroniska Orle, które mieści się w zabytkowym budynku dawnej huty szkła, można, od 2005 roku, kontynuować marsz aż do Czech, co wcześniej przez kilkadziesiąt lat nie było możliwe, z powodu braku mostu na rzece Izerze. Kiedy pierwszy raz przechodziłem w tym miejscu Izerę nie było jeszcze mostu, a pieniąca się po wiosennych roztopach woda poważnie utrudniała nielegalne przekraczanie granicy 🙂 Obecnie w pięknych okolicznościach przyrody można bez trudu przedostać się do podnóża Bukovca, a stąd jest już gdzie wędrować.

Wady: Latem tłoczno, a zimą jeszcze tłoczniej – prowadzą tędy najlepsze polskie trasy biegowe dla narciarzy.

Szklarska Poręba – Jakuszyce

Charakterystyczne smukłe świerki w rejonie Samolotu.

Bukovec i ukryta za drzewami dolina Izery, która stanowi granicę między Polską a Czechami. Widok z Granicznika.

Zobacz również:

10 najpiękniejszych szlaków w Karkonoszach

8. Předěl – Pytlácké kameny – Jizerka

Pytlácké kameny

Kolor szlaku: czerwony

Długość odcinka: 9,7 km

Dlaczego warto: Widokowa wędrówka Středním Jizerským hřbetem wśród torfowisk i skał.

Opis atrakcyjności: Marsz Středním Jizerským hřbetem na odcinku Předěl – Jelení stráň, jest bardzo typowy dla wielu miejsc w partiach szczytowych Gór Izerskich. Idzie się prawie po płaskim, wysoko zawieszonym, zatorfionym terenie, bez konkretnych podejść i zejść. Punktem kulminacyjnym wycieczki są Pytlácké kameny, które udostępniono krótkim odcinkiem czerwonego szlaku. Jest to miniaturowe skalne miasteczko z basztami i oknem skalnym, przez które przechodzimy. Nie ma tu jednak sztucznych ułatwień, więc trzeba się przygotować na wspinaczkę, która wymaga minimalnego obycia w skale. Podobny punkt widokowy, ale łatwiejszy do osiągnięcia znajduje się na Jeleníej stráňi. Mimo braku spektakularnych widoków jest to jedno z miejsc, do których chętnie wracam, być może z sentymentu, bo tu odbywałem swoją pierwszą wycieczkę po czeskiej stronie 'Izerów’ przed 11 laty.

Wady: Trasa prowadzi wśród wypłaszczonych partii szczytowych, więc efektownych panoram tutaj brak, ale na pocieszenie dodam, że po te chodzi się w inne miejsca.

Rezerwat Černá jezírka – piekne torfowisko między Předělem a Pytláckimi kamenami.

Rezerwat Černá jezírka

7. Izerska Hala – Łącznik – Schr. na Stogu Izerskim

Hala Izerska oglądana z okolic Sinych Skałek.

Kolor szlaku: żółty

Długość odcinka: 9,5 km

Dlaczego warto: Hala Izerska to jedno z najbardziej nietypowych miejsc w Sudetach, bogate historycznie i przyrodniczo. Klimatyczne schroniska na Stogu Izerskim i Chatka Górzystów.

Opis atrakcyjności: Hala Izerska to miejsce w Sudetach niezwykłe – niecka otoczona ze wszystkich stron górami, z jednym tylko ujściem – korytem Izery, która nieopodal bierze swój początek. Stojące tu schronisko – Chatkę Górzystów, uważa się za jedno z najbardziej klimatycznych w górach Polski. Porównania do Chatki Puchatka w Bieszczadach nasuwają się same, szczególnie, że w jednym i drugim nie ma prądu. Ten jedyny w promieniu wielu kilometrów budynek to dawna szkoła, jedyna pozostałość po dawnej osadzie Groß-Iser (Wielka Izera), miejsce słynne z bardzo niskich temperatur, nawet w lipcu przymrozki nie są tu rzadkością (rekord -5,5 st), a zimą zanotowano nawet -37 stopni. Idąc żółtym szlakiem w kierunku Stogu Izerskiego poruszamy się w ramach rezerwatu przyrody, który chroni jedno z najcenniejszych torfowisk w Polsce, zawierające reliktowe rośliny okresu zlodowacenia, choć jest to atrakcja głównie dla badaczy. Przebieg szlaku dla przeciętnego turysty jest dość monotonny, prowadząc przez 7 km płasko lasami. Bardziej efektowne widoki otwierają się ponownie w rejonie Stogu Izerskiego, gdzie stoi jedno z najładniejszych schronisk w Polsce – „Na Stogu Izerskim”, które ufundowane w latach 20. XX wieku, do dziś zachowało swój niepowtarzalny charakter. Zanim zbudowano tu kolej gondolową, która okaleczyła zbocza uwielbiałem to miejsce.

Wady: Długie odcinki leśne, za wyjątkiem Stogu Izerskiego brak spektakularnych widoków.

Hala Izerska

Schronisko na Stogu Izerskim.

6. Smedava – Jizera – Polední kameny

Jizera z charakterystyczną podwójną skałą na wierzchołku. Widok z Ještědu.

Kolor szlaku: czerwony, żółty

Długość odcinka: 8 km

Dlaczego warto: Rewelacyjne punkty widokowe na skałach.

Opis atrakcyjności: Bardzo lubię wracać w ten rejon, choć sam bufet Smedava może odstraszać gwarem i jarmarcznym nastrojem. Dalej jest już jednak lepiej, szczególnie rano i wieczorem, kiedy ludzi jest mało, lub nie ma ich wcale. Szeroką szosą wśród bunkrów linii Masaryka dochodzimy do miejsca gdzie odbijają dwa odcinki żółtego szlaku. Po wejściu na wąską dróżkę prowadzącą na Jizerę jest już pięknie (uwielbiam te wąskie ścieżki wijące się wśród rzadko rozrzuconych drzew). Masywna i piękna szczytowa skała udostępniona schodkami i ubezpieczona barierkami to atrakcyjny punkt widokowy na rozległe spłaszczone grzbiety Gór Izerskich i dalsze pasma, miejsce naprawdę urocze.

Drugi odcinek żółtego szlaku prowadzi aż do Frýdlantskégo cimbuří (miejsce nr 1 niniejszego zestawienia), ale my nie dojdziemy tak daleko, kończąc tym razem na Poledních kamenach. Warto się tu zatrzymać na dłużej. Wśród rozrzuconych na sporej przestrzeni skał wije się wąska dróżka żółtego szlaku, miejsce trochę podobne do labiryntu, wśród powalonych drzew i kamieni. Tutaj też znajduje się jeden z nielicznych w Sudetach łańcuchów, który asekuruje w trudniejszym miejscu. Na niektórych skałach urządzono punkty widokowe, inne można zdobyć na własną rękę.

Wady: Przy Smedavie jest duży parking, więc trzeba się liczyć z dużą ilością pieszych i rowerzystów oraz zapachem parówek, hamburgerów i kofoli.

Skała z drewnianym krzyżem i platformą widokową na szczycie Jizery.

Jizera. Bardzo lubię ten widok.

Polední kameny

Polední kameny. W tle Smrk.

Polední kameny; wąska ścieżka wijąca się wśród skał i zwalonych drzew.

Zobacz również:

8 najpiękniejszych szlaków w Rudawach Janowickich

5. Jizerka – Bukovec – Rašeliniště Jizerky

Jizerka, Jizerske hory, Republika Czeska

Kolor szlaku: ścieżka edukacyjna: ukośny zielony pasek na białym tle

Długość odcinka: 4,5 km

Dlaczego warto: Bajecznie rozrzucona na pofalowanych łąkach osada i torfowiska Jizerki u stóp najwyższego w Sudetach neku wulkanicznego.

Opis atrakcyjności: Nie ma w Sudetach ładniejszej miejscowości niż Jizerka, choć niektóre osady w czeskich Karkonoszach mogą być tu konkurencją (Klinove boudy?). Za przewagą Jizerki przemawiają jednak nie tylko urocze domki dawnej osady drwali, szklarzy i pasterzy, ale także leniwie wijąca się wśród torfowisk i traw całkiem spora rzeka Jizerka. Jej górnym biegiem prowadzi bardzo ciekawa ścieżka edukacyjna, gdzie na kilkunastu tablicach można zaliczyć przyspieszoną lekcję geografii, biologii, historii i geologii. Ta sama trasa zdobywa również szczyt Bukovca, który jest dawnym kominem wulkanicznym – nekiem bazaltowym. To jedyny sudecki szczyt tego typu, który przekracza wysokość 1000 m n.p.m. Kiedyś rozciągała się z jego wierzchołka atrakcyjna panorama na osadę, ale obecnie coraz bardziej zarasta. Z tej jedynej zachowanej w Górach Izerskich osady można wędrować na wszystkie strony świata, choć to zawsze będą dalekie trasy, ale gdzie w 'Izerach’ jest blisko?

Wady: Szlaki biegną środkiem letniskowej miejscowości, toteż w wolne dni bywa tutaj tłoczno i pachnie żarciem. Jeśli ktoś wybiera się samochodem to koniecznie trzeba mieć bilon czeskich koron, aby opłacić parkomat (50 KC).

Porozrzucane na łąkach domki Jizerki. Widok ze zbocza Bukovca.

Rašeliniště Jizerky – panorma torfowiska z punktu widokowego na ścieżce edukacyjnej.

Ścieżka edukacyjna prowadzi przy samej rzece.

Bukovec podczas jesiennych przymrozków.

Jizerka, Jizerske hory, Republika Czeska

Jizerka, Jizerske hory, Republika Czeska

4. Wysoki Kamień – Kopalnia Stanisław – Wysoka Kopa – Rozdroże pod Kopą

Trójwierzchołkowy Masyw Zielonej Kopy – najwyższa cześć całych Gór Izerskich.

Kolor szlaku: czerwony

Długość odcinka: 8,5 km

Dlaczego warto: Ciekawa i urozmaicona trasa przez najpiękniejszą część Gór Izerskich po polskiej stronie granicy.

Opis atrakcyjności: Na tej trasie nie ma ani chwili na nudę, bo krajobraz zmienia się za każdym zakrętem. To najbardziej urozmaicony ze wszystkich szlaków w Górach Izerskich po obydwu stronach granicy. Przemierzając Wysoki Grzbiet Izerski obejrzymy okazałe grupy skalne i starą kopalnię, zdobędziemy najwyższy szczyt całego pasma i osiągniemy wiele wybitnych punktów widokowych. Baz cienia wątpliwości najciekawszym z nich jest Wysoki Kamień oferujący rewelacyjne widoki na Karkonosze, Kotlinę Jeleniogórską i dalsze pasma sudeckie. Ten szczyt to żelazny punkt pobytu w polskiej części Gór Izerskich. Nie mniej ciekawie jest w rejonie Zwaliska, gdzie dobrze nie tylko wdrapać się na Wieczorny Zamek (z którym związane są fascynujące legendy o ukrytych skarbach), ale również podejść na Izerskie Garby, wydrążone wiele metrów w głąb w postaci najwyżej położonej w Polsce Kopalni Kwarcu. Ta dziura w ziemi robi wrażenie. Bardzo niedaleko stąd znajduje się najwyższy szczyt całego pasma Wysoka Kopa (1126 m), który warto zdobyć, choć szlak go omija, a na koniec zostają jeszcze Sine Skałki, z których otwierają się panoramy na Okolice Hali Izerskiej i stronę czeską.

Wady: Brak

Panorama Karkonoszy z Wysokiego Kamienia.

Wysoki Kamień z budynkiem schroniska na szczycie.

Zamrożony las na Wysokim Kamieniu – częsty widok podczas jesiennych inwersji.

Zwalisko i Kopalnia kwarcu „Stanisław”.

Kopalnia Kwarcu „Stanisław”.

3. Bily Potok – Paličník – Smrk

Palicnik, Góry Izerskie, Czechy

Kolor szlaku: żółty i niebieski

Długość odcinka: 9,3 km

Dlaczego warto: Wyniosła skalna platforma Paličníku wisząca wysoko ponad lasami robi piorunujące wrażenie, a na deser rozległe panoramy z wieży widokowej na Smrku – najwyższym szczycie Jizerskych hor.

Opis atrakcyjności: Paličník to jeden z kilku imponujących punktów widokowych w okolicach Hejnic i Bilego Potoku. I robi chyba najlepsze wrażenie ze wszystkich. Ogrom przestrzeni i powietrza pod nogami przyprawi o miłe dreszcze nawet największych malkontentów. W dole ledwie widać wijącą się licznymi zakrętami szosę do Smedavy, a dalej zabudowania Hejnic, Raspenavy, Frydlantu – słowem oszałamiająca panorama Gór Izerskich. Z Paličníku świetnie prezentuje się dalszy cel wędrówki – Smrk z widoczną z daleka wieżą widokową. To najwyższy szczyt czeskiej części Gór Izerskich, a przy dobrej pogodzie panoramy z wieży sięgają nawet 150 km, obejmując dalekie przestrzenie w Polsce, Czechach i Niemczech.

Wady: Brak

Paličník , skalna platforma zwieńczona krzyżem. W tle po prawej stronie Smrk.

Autor na Paličníku w 2009 r.

Wypłaszczony wierzchołek Smrka i wieża widokowa zbudowana w 2003 r.

Niestety najwięcej miejsca w panoramie z wieży zajmuje ogromne spłaszczenie szczytowe.

Karkonosze ze Smrka.

2. Hejnice – Ořešník – Vodopád Velký Štolpich – Ptačí kupy – Holubník

Ořešník, Jizerske hory, Republika Czeska

Kolor szlaku: Czerwony

Długość odcinka: 10 km

Dlaczego warto: Skalny ząb udostępniony stromymi schodami kutymi w granicie, malownicze wodospady i rewelacyjne punkty widokowe zapewniające widoki na wszystkie strony świata, czyli wszystko to co najlepsze w Górach Izerskich.

Opis atrakcyjności: Jeden z najbardziej atrakcyjnych szlaków w Jizerskich horach to ciekawa trasa pełna punktów widokowych, a co najważniejsze, w najciekawsze miejsca nie da się wjechać rowerem, dzięki czemu nie musimy obawiać się natłoku cyklistów, co zdarza się w wielu miejscach po czeskiej stronie granicy.

Wędrówkę najlepiej zacząć przy sanktuarium maryjnym w Hejnicach. Jest to jeden z bardziej znanych ośrodków kultu maryjnego w Sudetach i na pewno warto poświęcić mu kilka chwil. Ale gwoździem programu podczas marszu czerwonym szlakiem jest bez wątpienia Ořešník – skalny ząb rosnący dumnie ponad drzewami, który zdobywamy po stromych stopniach skalnych i klamrach. Widok stąd może przyprawić o zawrót głowy, choć nieco ustępuje panoramom z Paličníku (trasa nr 3) i Frýdlantskégo cimbuří (trasa nr 1). Punkty widokowe na Krásná Maří, Holubniku i Ptačích kupach mają inny charakter, bo okolica jest zdecydowanie bardziej wypłaszczona, przypominając polską część Gór Izerskich, ale nagromadzenie widokowych skał naprawdę robi wrażenie. Nienasyceni atrakcjami (możliwe?) mogą kontynuować wycieczkę żółtym szlakiem, który w bliskiej odległości osiąga dwa może nieco mniej atrakcyjne skalne punkty widokowe: Čertův odpočinek i Sněžné věžičky na Černej horze.

Wady: Kilka monotonnych odcinków prowadzących asfaltem wśród lasów.

Kościół Nawiedzenia NMP w Hejnicach;

Ořešník

Bardzo strome schodki na szczytową skałę Ořešníku.

Okolice wodospadu Velkého Štolpichu.

Holubník i Ptačí kupy (dwa widoczne wybrzuszenia na spłaszczeniu).

Ptačí kupy

Zobacz również:

10 najpiękniejszych szlaków w Pieninach

1. Bily Potok – Wodospady Černého potoka – Frýdlantské cimbuří

Frýdlantskié cimbuří

Kolor szlaku: Zielony i żółty

Długość odcinka: 4 km

Dlaczego warto: Najpiękniejszy potok całych Gór Izerskich i bajeczny punkt widokowy wieńczący skalny labirynt Frýdlantskiégo cimbuří. Kwintesencja wspaniałości czeskich Gór Izerskich.

Opis atrakcyjności: Na Frýdlantské cimbuří wchodzę dość często, bo nie ma w Górach Izerskich piękniejszego miejsca. Ta krótka, jak na te góry trasa, prowadzi przez najpiękniejszy ich fragment. Szlak wiedzie wzdłuż Černého potoka, który na całej długości pieni się malowniczymi kaskadami. Spotkamy tu kilka większych wodospadów, a do najwyższego, w miejscu gdzie dolina nieco traci na stromiźnie, doprowadza kilkusetmetrowy odcinek zielonego szlaku. To jeden z najładniejszych potoków w całych Sudetach! Finałem trasy jest jednak osiągnięcie murów Frýdlantskiégo cimbuří. Ta niezwykła formacja skalna to tak naprawdę kilkanaście okazałych grup skalnych rozrzuconych na zboczach Smedavskiej hory. Na jednej z nich ustawiono drewniany krzyż i szczytową skałę udostępniono stromą drabiną. Wejście tutaj nie należy do najprostszych i wymaga pewnego obycia w skale i brak lęku wysokości. Trudy wspinaczki wynagrodzi jednak cudowny widok. Bardziej odważni mogą zdobyć kilka skalnych ostańców w okolicy, z których można zrobić świetne zdjęcia skały z krzyżem, wymaga to jednak umiejętności wspinaczki skalnej i odrobiny rozwagi. Żółty szlak wiedzie dalej w kierunku Poledních kamieni, gdzie doprowadza trasa nr 6 niniejszego zestawienia. Wracając tą samą trasą do Bilego potoka można jeszcze podejść na Hajni kostel – widokową skałę udostępnioną schodkami, która jednak nie robi już takiego wrażenia.

Wady: Jak na góry Izerskie trasa jest dość trudna, bo na terenie rezerwatu prowadzi stromo wśród plątaniny korzeni, liści i zwalonych drzew, a sama wspinaczka skalna wymaga odrobiny odwagi. Oczywiście może to być wadą w takim samym stopniu jak zaletą.

Skalne blanki Frýdlantskiégo cimbuří (cimbuří to po czesku blanki).

Černý potok, Jizerske hory, Republika Czeska

Černý potok, Jizerske hory, Republika Czeska

Wodospady Černého potoka

Frýdlantské cimbuří ze skalnej platformy Hajni kostel.

Frýdlantské cimbuří wiosną.

Szczytowa skała i powietrzna drabinka, która nań prowadzi.

Jesienny poranek.

Zobacz również:

Wadi Rum w Jordanii. Trekking po pustyni cz. 1